Naukowe Radio Białowieża

Czy jest coś, co kojarzy się bardziej z końcem lata niż rykowisko?

W tym odcinku Puszczania Puszczy zaprosimy Państwa na łąki okalające Białowieżę, gdzie we wrześniu rozbrzmiewa jeden z najgłośniejszych i najwspanialszych spektakli polskiej przyrody – rykowisko. Jest to czas, gdy jelenie odbywają swoje gody – samce bronią haremów samic przed konkurentami. Zderzenia poroży dwóch walczących samców wybrzmiewające z dystansu przywodzą na myśl uderzenia piorunów! Do tego akompaniament ryków tworzy fascynujący klimat, który jednym przywodzi na myśl dreszczowce i filmy grozy, dla innych brzmi zaś jak pocztówka dźwiękowa z czasów dinozaurów. Liczymy że nasze skromne nagranie zachęci Państwo do przyjechania do Puszczy Białowieskiej i usłyszenia rykowiska na własne uszy, gdyż tego doświadczenia po prostu nie sposób zapomnieć.

Projekt Naukowe Radio Białowieża został dofinansowany ze środków budżetu państwa, przyznanych przez Ministra Edukacji i Nauki w ramach Programu Społeczna odpowiedzialność nauki II. 

Czy łatwo jest znaleźć nowy gatunek grzyba?
Czym charakteryzuje się „uczciwy pasożyt” ?
Które grzyby są niezbędne drzewom do przeżycia?
I wreszcie (wiemy po co tu Państwo są)… wykręcać czy wycinać grzybową nogę???

Zapraszamy na rozmowę z drem Michałem Gorczakiem, mykologiem zajmującym się między innymi poszukiwaniem nowych gatunków grzybów w Puszczy Białowieskiej. Michał opowie dlaczego właśnie w tej puszczy mamy tak niezwykłą różnorodność grzybów, o wykorzystaniu grzybów w medycynie i kuchni, skomplikowanych relacjach drzew z grzybami, oraz odpowie na szereg pytań nurtujących polskich grzybiarzy od pokoleń. Przyznajemy, rozmowa wyszła długa! Ale Michał mówił tak fascynujące rzeczy, że nie mieliśmy serca wycinać (ani wykręcać…) żadnych jej fragmentów. Naprawdę polecamy!

Projekt Naukowe Radio Białowieża został dofinansowany ze środków budżetu państwa, przyznanych przez Ministra Edukacji i Nauki w ramach Programu Społeczna odpowiedzialność nauki II.

Czy zadał Państwu ktoś kiedyś pytanie o ulubiony gatunek muchołówki? Nie? To my zadajemy!

W tym odcinku przedstawiamy 4 wspaniałe muchołówki: małą, białoszyją, żałobną i szarą. Wszystkie wymienione gatunki można usłyszeć w Puszczy Białowieskiej, jednak dzisiaj skupimy się na tej najmniejszej, z rudym gardziołkiem, wielkimi czarnymi oczami i ogonem z wzorami, które mogłyby zdobić wachlarze! Wyjątkowa piosenka muchołówki małej wybrzmiewa w starym grądzie położonym w północnej części Puszczy, pełnym starych dębów i pokrytych kolorowymi porostami grabów.

Projekt Naukowe Radio Białowieża został dofinansowany ze środków budżetu państwa, przyznanych przez Ministra Edukacji i Nauki w ramach Programu Społeczna odpowiedzialność nauki II.

Dlaczego krogulec to najlepszy przyjaciel zbieracza piór?
Czym jest skrzydełko (poza daniem mięsnym oczywiście)?
Czym jest oskub i czym różni się od zgryzu?
Jak wygrać walkę z „piórojadami”?

Zapraszamy na rozmowę ze świetnie słuchaczom znaną mgr Dominiką Koprowską, biolożką pracującą w IBS PAN, prywatnie: posiadaczką ogromnego, pieczołowicie skatalogowanego zbioru piór ptaków. Będziemy rozmawiać o szalonych pogoniach za piórami, nieustannych walkach prowadzonych z molami i chrząszczami z rodziny skórnikowatych, marzeniach o wydaniu własnej książki, oraz ulubionych piórach. Ponadto, dowiedzą się Państwo gdzie w Polsce znajduje się Mekka zbieraczy piór!

Projekt Naukowe Radio Białowieża został dofinansowany ze środków budżetu państwa, przyznanych przez Ministra Edukacji i Nauki w ramach Programu Społeczna odpowiedzialność nauki II.

Zapraszamy Państwa do wysłuchania kolejnego długometrażowego odcinka Puszczania Puszczy. Tym razem prezentujemy Państwu krajobraz dźwiękowy z Teremisek, pięknej wsi, otoczonej kwiecistymi łąkami i lasami Puszczy Białowieskiej Tu żubry wylegują się pośród niewielkich zadrzewień, w przydomowych sadach kręcą się dzięcioły (zielony i krętogłów), płoty uginają się pod ciężarem wróbli i mazurków, na szczycie dachu siedzi szpak, a ze skraju lasu niesie się charakterystyczny głos kukułki. Przy takich dźwiękach polecamy położyć się w słońcu na leżaku i oddać się wakacyjnemu rozleniwieniu.

Projekt Naukowe Radio Białowieża został dofinansowany ze środków budżetu państwa, przyznanych przez Ministra Edukacji i Nauki w ramach Programu Społeczna odpowiedzialność nauki II.

Jak pogodzić zamiłowanie do nauki i komiksów?
W czym zębiełek jest lepszy od wilka?
Co pokemony mają wspólnego z entomologią?
Czy na festiwalu fantasy jest miejsce dla naukowców?

Zapraszamy na rozmowę z dr hab. Tomaszem Samojlikiem, znanym twórcą komiksów, naukowcem i popularyzatorem nauki związanym z IBS PAN. Będziemy rozmawiać przede wszystkim o popularyzacji nauki ale też o komiksach, fantastycznych lasach, pokemonach… Nie zabraknie również krótkich „segmentów naukowych”, w których Tomek przybliży nam sekrety najważniejszego obiektu inspiracji dla swoich prac – Puszczy Białowieskiej.

Projekt Naukowe Radio Białowieża został dofinansowany ze środków budżetu państwa, przyznanych przez Ministra Edukacji i Nauki w ramach Programu Społeczna odpowiedzialność Nauki.

# Puszczanie Puszczy – melodie z pastwiska

W tym odcinku Puszczania Puszczy, zapraszamy Państwa do wysłuchania kolejnego długometrażowego odcinka Puszczania Puszczy. Tym razem prezentujemy Państwu krajobraz akustyczny z pastwiska pod Hajnówką. Na pierwszym planie dźwięczy przerywany i kłujący głos cierniówki, przez który z daleka przebija się malutki pierwiosnek z charakterystycznym „ti ti tu tu ti ti tu tu”. Na drugim planie wybrzmiewają melodie kosa i śpiewaka, a z lasu dobiega przejmujący flet przerywany co jakiś czas charczącym „krrrryk!” – głos tropikalnie ubarwionej wilgi. Poza ptakami słychać również inny stały element letnich, rozgrzanych łąk – chór pasikoników i koników polnych.

Projekt Naukowe Radio Białowieża został dofinansowany ze środków budżetu państwa, przyznanych przez Ministra Edukacji i Nauki w ramach Programu Społeczna odpowiedzialność nauki II.

Czy pożar lasu zawsze jest katastrofą?

W jakiej konkurencji bezkresne szwedzkie lasy przegrywają z Puszczą Białowieską?

Czy dzięcioły faktycznie leczą drzewa?

Zapraszamy na rozmowę z prof. Grzegorzem Mikusińskim, autorem ponad 90 publikacji z zakresu ekologii i ornitologii, który od ponad 30 lat pracuje na Szwedzkim Uniwersytecie Rolniczym w Uppsali. Z Grzegorzem porozmawiamy o początkach pracy w Szwecji w czasach komunistycznych, o tym dlaczego dzięcioły są ważne, oraz jakie skutki dla przyrody niosą pożary lasów (czy zawsze negatywne?).

Projekt Naukowe Radio Białowieża został dofinansowany ze środków budżetu państwa, przyznanych przez Ministra Edukacji i Nauki w ramach Programu Społeczna odpowiedzialność nauki II.

W tym odcinku Puszczania Puszczy, zapraszamy Państwa do posłuchania jednego z najlepszych ptasich duetów Puszczy Białowieskiej – słowika szarego i derkacza. Brzmienie tych dwóch ptaków tworzy piękną ścieżkę dźwiękową dla późnowiosennych wieczorów na wilgotnych łąkach. Łacińska nazwa derkacza to Crex crex i jest onomatopeją jego monotonnego, powtarzalnego i bardzo głośnego śpiewu „crex crex crex crex crex…”. Słowika szarego nikomu nie trzeba przedstawiać – jego niezwykła i skomplikowana piosenka zyskała uznanie nawet w baśniach Andersena. Plumkanie, terkotanie, zmiana tempa, grzechotanie – ciężko opisać tak złożoną symfonię. Wielu amatorów i specjalistów ornitologii uważa ją za jedną z najpiękniejszych ptasich treli. Te dwa gatunki kojarzą się z niską mgłą, bezwietrzną, gwieździstą nocą i rosą na kępkach wysokiej trawy. Sam Jan Brzechwa pisał w swoim wierszyku o spóźnionym na kolację słowiku, który z uwagi na przepiękny wieczór, postanowił wrócić do gniazda piechotą. 

Projekt Naukowe Radio Białowieża został dofinansowany ze środków budżetu państwa, przyznanych przez Ministra Edukacji i Nauki w ramach Programu Społeczna odpowiedzialność nauki II.

Czy można być ekologiem praktycznie nie wychodząc w teren?

Czy wiedza o zarobkach gminy może pomóc w przewidywaniu zespołów zwierząt na jej obszarze?

Kto lepiej rozpoznaje śpiew ptaków – ludzkie ucho czy algorytmy sztucznej inteligencji?

Czy modele to tylko samoloty z zapałek?

Zapraszamy na rozmowę z mgr Beatą Bramorską, doktorantką IBS PAN w Białowieży. Beata w swojej pracy wykorzystuje techniki uczenia maszynowego by szukać połączeń pomiędzy socjoekonomią (m.in. bogactwo gmin, struktura zatrudnienia, średni wiek mieszkańców), a bioróżnorodnością w krajobrazie rolniczym Z pewnością wielu z Państwa będzie zaskoczonych, że tym również zajmują się ekolodzy!

Projekt Naukowe Radio Białowieża został dofinansowany ze środków budżetu państwa, przyznanych przez Ministra Edukacji i Nauki w ramach Programu Społeczna odpowiedzialność nauki II.

Po nieco kontrowersyjnym odcinku z rzekotkami, przedstawiamy Państwu białowieski klasyk – las pełen ptasich śpiewów. To właśnie dla tej wielogłosowej symfonii, setki, a może nawet tysiące obserwatorów ptaków z całego świata, zjeżdżają co roku do Białowieży! Nasze nagranie pochodzi z wyjątkowego miejsca – fragmentu lasu świerkowego mocno dotkniętego gradacją kornika sprzed kilku lat. Jak widać (a raczej słychać), ptaki mają się w tych miejscach całkiem nieźle. A co konkretnego możemy usłyszeć? Między innymi strzyżyki, rudziki, kosy, śpiewaki, dzięcioły, grubodzioby, grzywacze, siniaki… i wiele, wiele innych. Jeżeli kogoś zaintryguje jakiś konkretny głos, zapraszamy do wskazania w komentarzu informacji w którym momencie się pojawia, a pospieszymy z informacją co to takiego. Standardowo, zapraszamy do słuchania naszego nagrania w tle do nauki, pracy i relaksu.

Projekt Naukowe Radio Białowieża został dofinansowany ze środków budżetu państwa, przyznanych przez Ministra Edukacji i Nauki w ramach Programu Społeczna odpowiedzialność nauki II.

Jak dostać się na staż naukowy będąc szesnastoletnim uczniem liceum bez żadnego doświadczenia zawodowego?
Jak rozróżnić ofertę turystyczną od stażu naukowego w krajach tropikalnych?
W jaki sposób naukowcy chroniący gepardy w Namibii pomagają chronić lokalne społeczności… przed gepardami?
Czy w ogóle uświadamiają sobie Państwo, że są na tym świecie naukowcy badający relacje dżdżownic z olejem napędowym?

Zapraszamy do rozmowy z Zachariaszem Lernerem, dla którego IBS PAN w Białowieży jest tylko kolejnym przystankiem na naukowej mapie świata! Zachariasz mimo młodego wieku (24 lata) ma za sobą doświadczenia na stażach i wolontariatach w takich krajach jak Francja, Namibia, USA i Kostaryka. Za jego bogatym doświadczeniem niech przemówi lista zwierząt o pracy z którymi wspomina w naszej rozmowie: raki, gepardy, jaskółki, likaony, dżdżownice, lamparty, pingwiny… My też się zastanawiamy o jakich jeszcze akurat mu się nie wspomniało.

Projekt Naukowe Radio Białowieża został dofinansowany ze środków budżetu państwa, przyznanych przez Ministra Edukacji i Nauki w ramach Programu Społeczna odpowiedzialność nauki II.

(link do wyników badania dżdżownic (22 minuta rozmowy): https://www.mdpi.com/20#PuszczaBiałowieska

Pełen relaks już tu jest! Zapraszamy państwa na niesamowite chwile wśród okazałych dębów, mokrych olsów, suchych borów, łąk, pastwisk i zagajników. Nasze pełnowymiarowe „Puszczanie Puszczy” sprawi, że poczujecie się jak w sercu Puszczy Białowieskiej, i to bez ruszania się z fotela!

Dziś przeniesiemy się na Polanę Białowieską, gdzie posłuchamy jednego z najbardziej typowych wiosennych pejzaży dźwiękowych – chóru śpiewających samców rzekotek wschodnich Hyla orientalis. Niech te zjawiskowe płazy nie zwiodą państwa swoim niewielkim rozmiarem – ich głos osiąga nawet 98 decybeli (a 100 decybeli to głośność… młota pneumatycznego)! Z tego powodu świetnie się niesie – w ciepłe, bezwietrzne wieczory szmer chóru rzekotek wschodnich można usłyszeć nawet z odległości kilometra.

Projekt Naukowe Radio Białowieża został dofinansowany ze środków budżetu państwa, przyznanych przez Ministra Edukacji i Nauki w ramach Programu Społeczna odpowiedzialność nauki II.

Wielkie żubry i maleńkie chomiki domowe – z jakimi wspólnymi kłopotami się borykają?

Jak żubr „Kaukasus” wywrócił do góry nogami historię swojego gatunku?

Jak przechowywać kości zwierząt żeby sprawić przyjemność genetykom?

Jaki stwór kryje się pod tajemniczą nazwą „Bison X” ?

Zapraszamy do rozmowy z dr hab. Małgorzatą Tokarską (IBS PAN), która przedstawi symbol Białowieży z zupełnie nieznanej strony – od malowideł naskalnych po materiał genetyczny zamknięty w probówce.

Projekt Naukowe Radio Białowieża został dofinansowany ze środków budżetu państwa, przyznanych przez Ministra Edukacji i Nauki w ramach Programu Społeczna odpowiedzialność nauki II.

W jaki sposób niepozorne sójki pomagają dębom?
O co rozgrywa się wielka leśna wojna pomiędzy sójkami, myszarkami, nornicami i wiewiórkami?
Jaki jest związek malutkich gryzoni z regeneracją lasu?
Dlaczego naukowcy nazywają niektóre żołędzie „Frankensteinami”?

Na te i inne pytania odpowie Państwu dr Aleksandra Wróbel (IBS PAN) w nowym odcinku „Naukowego Radia Białowieża”. Przybliżymy Państwu niuanse pracy z najmniejszymi mieszkańcami lasu!
Projekt Naukowe Radio Białowieża został dofinansowany ze środków budżetu państwa, przyznanych przez Ministra Edukacji i Nauki w ramach Programu Społeczna odpowiedzialność nauki II.

Dlaczego samcom nietoperzy opłaca się trzymać w grupie?
Jak techniki sztucznej inteligencji zmieniają badania nad nietoperzami?
Dlaczego kobiety łatwiej znajdują kryjówki nietoperzy niż mężczyźni?
I wreszcie… Co mają wspólnego poszukiwania nietoperzy z filmem „Mulan”?!

Zapraszamy Państwa na pierwszy odcinek podcastu „Naukowe Radio Białowieża”, w którym dr hab. Ireneusz Ruczyński (IBS PAN) przybliży nam fascynujący świat nietoperzy, od wielkości ich jąder po sekrety echolokacji!

A w kolejnym odcinku (6 marca) porozmawiamy przez niemal godzinę o śledzeniu zawiłych losów żołędzi w lesie (!) z dr Aleksandrą Wróbel (IBS PAN) . No naprawdę, czy musimy jeszcze reklamować nasz podcast?

Zapraszamy serdecznie do słuchania, jak również do obserwowania, subskrypcji, udostępniania, pokazywania rodzinie i znajomym i wszelakich podobnych czynności.

Projekt Naukowe Radio Białowieża został dofinansowany ze środków budżetu państwa, przyznanych przez Ministra Edukacji i Nauki w ramach Programu Społeczna odpowiedzialność nauki II.

Tej zimy zapraszamy Państwa do śledzenia nowego punktu na podkastowej mapie Polski. Naukowe Radio Białowieża nadaje z Instytutu Biologii Ssaków PAN, czyli wyjątkowej placówki naukowej prowadzącej badania w samym sercu Puszczy Białowieskiej. Gośćmi podkastu będą przede wszystkim naukowcy związani z Puszczą Białowieską, ale również wiele innych osób związanych z tworzeniem nauki i badaniem przyrody.

Misją Naukowego Radia Białowieża jest popularyzacja rzetelnej wiedzy naukowej, przede wszystkim z zakresu ekologii i ochrony przyrody, pokazanie jak powstaje nauka na każdym etapie od planowania badań po publikację wyników, wprowadzenie do publicznego dyskursu ekologów – naukowców zajmujących się funkcjonowaniem przyrody oraz promocja Instytutu Biologii Ssaków PAN i Puszczy Białowieskiej.

Naukowe Radio Białowieża poprowadzą Dominika Koprowska i Michał Walesiak, czyli młodzi pracownicy Instytutu Biologii Ssaków PAN, pasjonaci biologii i popularyzacji nauki.

Podkast skierowany jest do każdego zainteresowanego ochroną przyrody, zwłaszcza zoologią i ekologią, oraz różnymi formami spędzania czasu na łonie przyrody, zwłaszcza w Puszczy Białowieskiej.

Projekt Naukowe Radio Białowieża został dofinansowany ze środków budżetu państwa, przyznanych przez Ministra Edukacji i Nauki w ramach Programu Społeczna odpowiedzialność nauki II.