STANOWISKO

RADY NAUKOWEJ INSTYTUTU BIOLOGII SSAKÓW PAN W BIAŁOWIEŻY

W SPRAWIE STRATEGII OCHRONY PUSZCZY BIAŁOWIESKIEJ

1)   Puszcza Białowieska jest najcenniejszym ekosystemem leśnym na niżu Europy, ukształtowanym przez naturalne procesy lasotwórcze, a nie na skutek działalności człowieka. Jest najważniejszym lub jedynym obszarem występowania unikatowych gatunków zwierząt, roślin i grzybów w Polsce, charakteryzującym się ogromną różnorodnością biologiczną. Cechy te zadecydowały o włączeniu Puszczy Białowieskiej do sieci Natura 2000 oraz nadaniu jej statusu Obiektu Światowego Dziedzictwa UNESCO.

2)   Istotnym celem ochrony Puszczy Białowieskiej jest zachowanie naturalnych procesów przyrodniczych, których przejawem jest naturalna dynamika liczebności populacji zwierząt i roślin, w tym masowe pojawy różnych gatunków.

3)   Gradacje kornika drukarza występujące w drzewostanach świerkowych nie mają wpływu na trwałość ekosystemu Puszczy Białowieskiej, a tym bardziej na stan zachowania siedlisk chronionych w ramach sieci Natura 2000, szczególnie tych, w których świerk nie odgrywa istotnej roli jako gatunek lasotwórczy. Dlatego wycinka świerków prowadzona przez PGL Lasy Państwowe w celu ochrony siedlisk Natura 2000 jest nieuzasadniona.

4)   Wycinka i wywożenie martwych świerków z drzewostanów Puszczy Białowieskiej są niezgodne z Planem Zadań Ochronnych obszaru Natura 2000 oraz Zintegrowanym Planem Zarządzania Obiektem Światowego Dziedzictwa UNESCO, prowadzą do zakłócenia naturalnych procesów przyrodniczych, mają destrukcyjne oddziaływanie na stan siedlisk i gatunków oraz nieprzewidywalne skutki dla środowiska. Gospodarka leśna, w tym usuwanie martwych i zamierających drzew, została w Planie Zadań Ochronnych obszaru Natura 2000 Puszcza Białowieska zidentyfikowana jako potencjalne zagrożenie dla stanu zachowania siedlisk i wielu rzadkich gatunków zwierząt. Jeśli wycinka jest uzasadniona względami bezpieczeństwa publicznego, martwe świerki powinny być ścinane wyłącznie przy drogach publicznych oraz szlakach turystycznych i pozostawiane na miejscu do naturalnego rozkładu.

5)   Eksploatacja Puszczy Białowieskiej na zasadach gospodarki leśnej nie zapewnia zrównoważonego wykorzystania jej zasobów i nie wspiera rozwoju społeczności lokalnych. Taki rozwój jest możliwy tylko poprzez użytkowanie nie wpływające negatywnie na naturalne procesy i strukturę drzewostanów Puszczy, oraz uwzględniające jej unikatowość przyrodniczą.

6)   Status obiektu Światowego Dziedzictwa UNESCO i obszaru Natura 2000 nie gwarantuje wystarczającej ochrony Puszczy Białowieskiej. Właściwą i trwałą ochronę może zapewnić ujednolicenie statusu ochronnego całego kompleksu Puszczy i uporządkowanie stanu prawnego w duchu rozwiązań zaproponowanych w 2006 roku przez Zespół Prezydenta RP do Opracowania Projektu Ustawy Regulującej Status Dziedzictwa Przyrodniczego i Kulturowego Puszczy Białowieskiej, który uwzględniał zarówno wartości przyrodnicze Puszczy Białowieskiej jak i potrzeby społeczności lokalnych.

Białowieża, dn. 14 października 2017

Prof. dr hab. Henryk Okarma – Instytut Ochrony Przyrody PAN w Krakowie – przewodniczący Rady Naukowej IBS PAN

Prof. dr hab. Wiesław Bogdanowicz – Muzeum i Instytut Zoologii PAN w Warszawie

Dr hab. Marcin Brzeziński – Instytut Botaniki, Uniwersytet Warszawski

Prof. dr hab. Zygmunt Giżejewski – Instytut Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN w Olsztynie

Prof. dr hab. Joanna Gliwicz – Muzeum i Instytut Zoologii PAN w Warszawie

Dr Marta Kołodziej-Sobocińska – Instytut Biologii Ssaków PAN w Białowieży

Prof. dr hab. Marek Konarzewski – Instytut Biologii, Uniwersytet w Białymstoku

Dr hab. Rafał Kowalczyk – Instytut Biologii Ssaków PAN w Białowieży

Prof. dr hab. Michał Kozakiewicz – Instytut Zoologii, Uniwersytet Warszawski

Dr hab. Małgorzata Kruczek – Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego

Dr hab. Dries P. J. Kuijper – Instytut Biologii Ssaków PAN w Białowieży

Prof. dr hab. Jacek Radwan – Instytut Biologii Środowiska, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Prof. dr hab. Mirosław Ratkiewicz – Instytut Biologii, Uniwersytet w Białymstoku

Dr hab. Ireneusz Ruczyński – Instytut Biologii Ssaków PAN w Białowieży

Dr hab. Krzysztof Schmidt – Instytut Biologii Ssaków PAN w Białowieży

Prof. dr hab. Jacek M. Szymura – Instytut Zoologii i Badań Biomedycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego

Prof. dr hab. Jan R. E. Taylor – Instytut Biologii, Uniwersytet w Białymstoku

Dr hab. Małgorzata Tokarska – Instytut Biologii Ssaków PAN w Białowieży

Prof. dr hab. January Weiner – Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego

Prof. dr hab. Mieczysław Wolsan – Muzeum i Instytut Zoologii PAN w Warszawie

Prof. dr hab. Jan M. Wójcik – Instytut Biologii Ssaków PAN w Białowieży

Dr hab. Andrzej Zalewski – Instytut Biologii Ssaków PAN w Białowieży

Dr hab. Karol Zub – Instytut Biologii Ssaków PAN w Białowieży

stanowisko do pobrania tutaj